ÖZET
Acil servislerde, son yıllarda rektumda yabancı cisim olgularına giderek daha sık rastlanmaya başlamıştır. Özellikle homoseksüel eğilimli orta yaş erkek olgularda daha sık görülmektedir. Bu kişilerde anamnez dikkatlice alınmalı ve tedavi planı ona göre yapılmalıdır. Bu makalemizde rektumda yabancı cisim ile acil servise başvuran beş olguyu sunacağız.
Giriş
Rektumda yabancı cisim, genel cerrahi acillerinde son yıllarda giderek daha sık görülen ve komplikasyonları da artan bir problem halini almaya başlamıştır.1 Rektumda yabancı cisimle acile başvurmanın en sık sebebi genellikle yaşlı, zihinsel özürlü, cinsel fantezileri olan kişilerin rektal yolla yabancı cismi sokmaları ya da taciz ve cinsel saldırı olabilirken çok nadir bir sebebi de oral yolla alınan bir yabancı cismin rektumu obstrükte etmesi olabilir.2,3 Ülkemiz literatüründe 1990’lı yıllarda sık gözlenen bir durum olarak bildirilmez iken günümüzde klinikler ve acil servislerde daha sık olarak karşımıza çıkan bir durum olarak çıkmaktadır.4 Bu makalemizde rektumda yabancı cisim şikayeti ile acil servise başvuran beş olguyu sunacağız.
Case Reports
Olgu Sunumları
Case 1
A forty-nine year old male patient admitted the emergency service with a complaint of fullness sense in the rectum. According to the history of him, there had been fullness feeling in anorectal region for about 24 hours. When the anamnesis was detailed, the patient expressed that a soda bottle had entered into his anus one day ago and it has gone deeper while he has been trying to remove it out. During the physical examination by digital rectal examination, a palpable foreign body being 5 cm deep away from anal verge has been detected. No perforation sign was detected on direct graphy and the bottle was seen on the graphy (Figure 1). No pathology about any trauma of anal sphincter or perianal region was observed. Then, following a sedation (2 mg midazolam, 1.5 mg/kg meperidine) at emergency service, an anal bimanual manupilation has been applied to the patient and the foreign body was extracted by Allis penses, and the patient was observed for 24 hours in the service. No pathological condition happened so he was discharged.
Olgu 1
Kırk dokuz yaşında erkek hasta, makatta dolgunluk şikayeti ile acil servise başvurdu. Hastanın yaklaşık 24 saattir makatta dolgunluk hissi ve ağrısı mevcuttu. Anamnez derinleştirildiğinde hasta, makat bölgesine yaklaşık 1 gün önce soda şişesinin girdiğini ve çıkartmaya çalıştığında daha da ileri gittiğini söyledi. Fizik muayenesinde rektal tuşede anal vergeden 5 cm uzaklıkta palpabl yabancı cisim ele geliyordu. Çekilen direkt grafide perforasyon bulgusuna rastlanmadı ve şişe görüldü (Resim 1). Anal sfinkterde ve perianal bölgede travmaya ait bir patolojiye rastlanmadı. Bunun üzerine hastaya acil serviste sedasyon verilerek (2 mg midazolam, 1,5 mg/kg meperidine) anal yoldan bimanuel manipülasyon yapılıp Allis pensleri ile yabancı cisim çıkartıldı ve hasta 24 saat gözetimde tutuldu. Herhangi bir patolojik durum olmaması üzerine taburcu edildi.
Case 2
A sixty-one year old male patient with a complaint of pain around anal region radiating to groin has admitted to emergency service. The patient expressed that he had voluntarily implemented a special plastic sexual device into anal canal by himself and he couldn’t have removed off. The foreign body was seen on direct X-ray and no perforation sign was observed (Figure 2). The foreign body couldn’t have been palpated by digital rectal examination but it was seen by anoscope. Then, following a sedation (2 mg midazolam, 1.5 mg/kg meperidine) at emergency service, an anal bimanuel manupilation has been applied to the patient and the foreign body was extracted by Allis penses. No pathological condition happened so he was discharged.
Olgu 2
Altmış bir yaşında erkek hasta, makat çevresinde kasıklara vuran ağrı şikayeti ile acil servise başvurdu. Hasta yaklaşık 2-3 saat önce anal kanaldan kendi isteği ile özel yapılmış plastik cinsel alet soktuğunu ve çıkartamadığını söyledi. Çekilen direkt grafisinde yabancı cisim görüldü ve perforasyon bulgusuna rastlanmadı (Resim 2). Rektal tuşede palpe edilemedi ancak anoskop ile görüldü. Bunun üzerine acil serviste hastaya sedasyon (2 mg midazolam, 1,5 mg/kg meperidine) verildi ve anal yoldan bimanuel manipülasyon yapılıp Allis pensleri ile yabancı cisim çıkartıldı. Herhangi bir patoloji olmaması üzerine hasta ertesi gün taburcu edildi.
Case 3
A fifty-five year old male patient was admitted to the general surgery clinic with a complaint of pain in anal region. He told that a deodorant bottle was accidently penetrated into his anal canal and although he pulled out the bottle, the cap of bottle had left inside for 2 days. In physical examination, no trauma sign was observed over the anal canal region or perineal region and no foreign body was palpated during the digital rectal examination. On direct X-ray, the foreign body was seen 7-8 cm far away from anal canal inside so it was decided to extract it in the surgical operation room. The condition was explained to the patients and a written consent was taken from him. Under the mask anaesthesia, anoscopy was applied at lithotomy position and the foreign body was removed by using Allis clamps. The patient was discharged after 24 hours.
Olgu 3
Elli beş yaşında erkek hasta makatta ağrı şikayeti ile genel cerrahi polikliniğine başvurdu. Yaklaşık 3 gün önce anal bölgesine deodorant şişesinin yanlışlıkla girdiğini, ancak şişeyi çıkarmasına rağmen kapağının 2 gündür anal kanalında olduğunu bildirdi. Fizik muayenesinde anal kanal ve perine bölgesine travma izine rastlanmazken tuşede ele gelen bir cisim olmadı. Direkt grafide yabancı cismin görülmesi üzerine ve anal kanaldan 7-8 cm ileride olması nedeniyle ameliyathanede çıkartılmasına karar verildi. Hastaya durum anlatılarak yazılı onam alındı. Maske anestezisi altında litotomi pozisyonunda ansokop ile girildi ve yabancı cisim Allis klempleri ile çıkartıldı. Hasta 24 saat sonra taburcu edildi.
Case 4
A sixty-two year old male patient admitted to emergency service with a complaint of fullness in anus. The patient told that he implemented a special sexual device into his anal canal about 6 hours ago and he failed to pull it out. In physical examination applied, the foreign body was palpated as 5 cm away from the anal verge and no perforation sign was detected on direct X-ray, so following the sedation (2 mg midazolam, 1.5 mg/kg meperidine) given at emergency service, bimanual manupilation was applied and the foreign body was pulled aout with Allis clamps. The patient was observed at the service and discharged because of seeing no pathological event.
Olgu 4
Altmış iki yaşında erkek hasta, makatta dolgunluk şikayeti ile acil servise başvurdu. Yaklaşık 6 saat önce, cinsel amaçlı özel yapım plastik aleti anal kanalından soktuğunu ve çıkartamadığını ifade etti. Bunun üzerine yapılan fizik muayenede anal vergeden 5 cm uzaklıkta cisim palpe edildi ve direkt grafide perforasyon bulgusu olmaması üzerine acil serviste sedasyon verilerek (2 mg midazolam, 1,5 mg/kg meperidine) anal yoldan bimanuel manipülasyon yapılıp Allis klempleri ile çıkartıldı. Hasta gözlem altında tutuldu ve patoloji olmaması üzerine taburcu edildi.
Case 5
A fifty-eight year old male patient admitted to emergency service by telling that he had passed a foreign body into his anus by accident. When the anamnesis was taken more detailed, the patient recorded that he had penetrated a deodorant bottle into his anus 2-3 hours ago and couldn’t have pulled out. In digital rectal examination, the deodorant bottle was palpated and no perforation sign was seen on direct X-ray. So under sedation (2 mg midazolam, 1.5 mg/kg meperidine) given to him; a bimanual manipulation was performed and while trying to pull out the bottle with Allis clamps, an opening of deodorant bottle has occurred and a severe pain has emerged because of the contact to anal mucosa. Therefore, the patient was transferred emergently to the surgical operation room. Following the general anaesthesia, the deodorant bottle was removed and the anal mucosa of the patient has been washed with saline solution and the process was completed. He was discharged on postoperative 2nd day with recommendations.
Olgu 5
Elli sekiz yaşında erkek hasta, makatında yabancı cisim kaçırdığını ifade ederek acil servise başvurdu. Anamnez derinleştirildiğinde deodorant şişesini yaklaşık 2-3 saat önce anal kanalından soktuğunu ve çıkartamadığını ifade etti. Rektal tuşede deodorant şişesi palpe edildi ve direkt grafide perforasyon bulgusu saptanmadı. Sedasyon altında (2 mg midazolam, 1,5 mg/kg meperidine) verildi ve anal yoldan bimanuel manipülasyon yapılıp Allis klempleri ile çıkartılmaya çalışılırken deodorant şişesinde açılma oldu ve anal mukozaya temas olması üzerine hastada ciddi ağrı gelişti. Bunun üzerine hasta acil ameliyathaneye alındı. Ameliyathanede genel anestezi aldıktan sonra deodorant şişesi çıkartılan hastanın anal mukozası serum fizyolojik ile yıkandı ve işlem sonlandırıldı. Postoperatif 2. gün önerilerle taburcu edildi.
Tartışma
Rektal yabancı cisimler ülkemiz literatüründe 1990’lı yıllarda daha az bildirilmekte iken son yıllarda sayısının acil servislerde daha sık olduğu görülmektedir.4 Genellikle bu olgular orta yaş üstü ve homoseksüel erkek olgular olmaktadır. Cinsel fantezi amacıyla anal kanaldan sokulan yabancı cisim rektumda kalmakta ve çıkartılamayınca acil servise başvuru sebebi olmaktadır.2 Vibratör, şişe, pil, kapak, patlıcan gibi yabancı cisimler genellikle erotik amaçlı olarak anal kanaldan rektuma sokulmakla birlikte nadiren ağızdan alınan kürdan, iğne, diş protezleri gibi yabancı cisimler de rektal yabancı cisim olarak karşımıza çıkabilmektedir.5 Bizim olgularımızında genellikle tamamı orta yaş üzeri olgular olmakla beraber tamamında erotik amaçlı eğilim olduğu görüldü.
Genellikle bu hastalarda en belirgin rahatsızlık makat bölgesinde dolgunluk ve ağrı olmaktadır.2,6 Bizim olgularımızın tamamında bu şikayetler mevcut idi. Bu şikayetlerle acil servise gelen hastalara dikkatli yaklaşılmalı ve anamnez derinleştirilmelidir. Rektal tuşe fizik muayenenin değişmez bir parçası olduğu unutulmamalı iken yabancı cisim şüphesi varsa perforasyon bulguları için direkt grafi, gerekirse bilgisayarlı tomografi gibi daha ileri görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır. Yabancı cismin yerleşim yeri önemli olup tedavide yaklaşım planı buna göre yapılmalıdır.7 Özellikle hastaların verdiği ifadeler oldukça önemli olup genellikle doğruyu söylemekte çekinseler de anamnez derinleştirilip hastaya güven duygusu verildiğinde rektumdaki yabancı cisim konusunda daha net bilgi verebilmektedirler. Şayet mümkünse sedasyon altında anal distasyon ile yabancı cisim çıkartılması denenmelidir.8 Özellikle delici ve kesici aletler, cam maddeler konusunda dikkatli olunmalı ve anal yolla çıkarılamayacak durumlarda laparotomi düşünülüp hastaya bilgi verilmelidir.2 Yabancı cisim rektosigmoid bileşkenin üzerinde ise ya da perforasyona yol açtıysa laparotomi ve gerekirse stoma yapılmalıdır.9
Sonuç olarak orta yaş üzeri homoseksüel eğilimli erkek hastalarda makatta dolgunluk ve ağrı şikayeti ile acil servise başvuru durumunda anamnez derinleştirilmeli ve rektumda yabancı cisim mutlaka akılda tutulmalıdır. Perforasyon bulgularının olmadığı ve yabancı cisme ulaşılabilen olgularda sedasyon altında anal yoldan çıkartma denenebilirken, perforasyon varlığında ve komplike olgularda (perforasyon gelişen, septik tabloya yol açmış, genel durumu bozulmuş vb.) ameliyathane şartlarında işlem yapılmalı ve gereklilik halinde laparotomi ve stoma yöntemleri uygulanmalıdır.
